Қазіргі заманда әр түрлі жастағы халықтың арасында бауыр аурулары жиі кездеседі. Өкінішке орай, аурудың бастапқы сатысында симптомдарсыз өтуі мүмкін болғандықтан, олар өздерінде қосымша қауіпті жасырады. Көбінесе емделуші дерт дамуының соңғы сатыларында дәрігерге көрініп, тексерістен өтуді шешеді. Осы сатыда әдетте ұзақ және қымбат тұратын емдеу қажет болады. Сондықтан, алдын алу мен уақытында тексерілу бауыр саулығына қажетті.¹

Бауыр. Ол қайда орналасқан

Бауырға маңызды жұмыс берілген, және барлық тіршілік әрекетіне маңызды органдар секілді, ол дененің орталық аймағында орналасқан. Ол көлемі бойынша едәуір үлкен және шамамен оң құрсақ бөлігінің барлық жоғарғы бөлігін алып тұр. Бауыр тікелей диафрагманың күмбезінде орналасып, оның сенімді қорғанысында тұр. Органның төменгі бөлігі қабырға астында тұр. Бауырдың кішкене бөлігі ағзаның сол жағында, көкбауыр мен ұйқы безінің қасында орналасқан. Көбінесе бауыр аурудың соңғы сатысында ауыра бастайды, бұл кезде оң қабырға асты аймағында сезіледі. Бірақ тіндер мен көрші органдарға беруі мүмкін. Дәл осы себептерден бауыр ауруын басқа аурулармен шатастырып алу оңай.²

Бауырдың негізгі қызметтері

Бауыр – тек ағзадағы ең ірі орган болып қана қоймай, ол көптеген қызмет атқарады. Ол қызметтер төмендегідей:

1. Ағзаны уытты заттардан тазарту – қоршаған ортадан алкоголь, дәрілік заттар, тікелей уыттар және т.б. арқылы жететін уытты қосылыстарды залалсыздандыру;
2. Зат алмасу өнімдерін кәдеге жарату - тіршілік әрекеті үдерісі кезінде көптеген ыдырау уытты өнімдері (ацетон, фенол, кетондық қосылыстар) пайда болады;
3. Липидті алмасуды реттеу (майлы қышқылдардың, холестериннің, липоротеиндердің және т.б. зат алмасуы);
4. Көптеген жыныс және бүйрек үсті безі гормондардың тікелей синтезінде қатысуы;
5. Ағзаға түсетін витаминдер мен минералдарды реттеу;
6. Қантүзілім;
7. Ферменттер мен өттің синтезі.

Бауырдың зақымдану сатысына байланысты, қызметтің біреуі ғана, және сондай ақ барлығы бұзылуы мүмкін.³

Бауыр ауруларының себептері

Осы органныңқалпына келуге зор қабілеті бар. Дегенмен, бауырмен байланысты проблемалардың жиі себептері келесідей болып табылады:

1. Генетикалық бейімділік, даму кемістіктері. Көбінесе, бауыр гипоплазиясы және бауыр тамырлары мен жолдары атрезиясының түрлі түрлерімен байланысты;
2. Вирус әрекеті. Оларға А, В, С, Д, Е және өзге типті гепатит вирустары жатады. Жіті қабыну үдерісін шақырады. Ең қауіпті вирустың бірі В гепатитінің вирусы болып табылады, ал С гепатиті цирроз сатысында жиі анықталады;
3. Дәрі-дәрмектердің әсері. Сонша барлық дәрілік заттардың бауырға жойқын әсері жоқ. Солардың ішінде ең уыттысы – антибиотиктер, гормондар мен химиотерапевттік дәрілік заттар;
4. Алкоголь қабылдау. Спиртті ішімдікті шамадан тыс қабылдау бауыр жасушасын жоюға алып келеді, ол бірте-бірте циррозға алып келеді. Бауырға этанолды қабылдаудың бекітілген мөлшері – тәулігіне 40%;
5. Уыттардың әсері. Қоршаған ортадан ағзаға көп мөлшерде жететін уытты заттардың ұзақ уақыттағы әсері (ауыр металдар, химиялық қосылыстар, бу). Салдары алуан түрлі болуы мүмкін, орган көлемінің аздап ұлғаюынан бастап, бауыр жасушалық жеткіліксіздікке дейін;
6. Жұқпалар мен паразиттер. Паразиттер мен жұқпа агенттерінің көп түрі патологиялық мінезде өзгерістердің пайда болуының негізгі себептері болады, сонымен қатар бауырда созылмалы үдерістерді шақыруы мүмкін. Негізінде, оларға аскаридтер, эхинококк, альвеококк және т.б. жатады;
7. Құрсақ қуысының органдарының аурулары, осылардың нәтижесінде іріңдеу үдерісі болады. Олар қақпалық көктамыр жүйесінде іріңдеуді таратуға әкеліп соғуы мүмкін;
8. Механикалық жарақаттар. Іш немесе бауыр жарақатының салдары әсерден кейін жақын уақыт ішінде ғана өзі туралы ескертпейді. Зақым алғаннан кейін бірнеше уақыт өткеннен соң бауыр ұлпасында сарысулы ісік немесе сұйықтықтың жиналуын табу жағдайлары сирек емес;
9. Дұрыс тамақтанбау. Үйлестірілген тағамның жоқ болуы, сонымен қатар ұзақ уақыт бойы қуырылған, ащы, майлы мен қақталған тағамды шамадан тыс қабылдау бауыр саулығына ауыр әсер етеді. Көбінесе, мұндай өмір салты бұзылған өттің ағып шығуына, іркілуіне және тастың пайда болуына алып келеді.

Жоғарыда айтылған себептермен шақырылған аурулардан бөлек, аутоиммунды аурулар кездеседі, ағзада гельминттердің бар болуы және т.б. үлкен роль ойнайды. Алайда аурулардың негізгі саны дәл осы факторлармен байланысты. Олар өмір үшін маңызды орган қызметінің түрлі бұзылуларына алып келе, бауырға және ағзаға жалпы әсер етеді.⁴

Бауыр ауруларының тізімі

Бауыр аурулары түрлі жаратылыста болуы мүмкін, бірақ негізгі назарды әр аурудың белгілеріне аудару қажет. Бауырдың көп атаулары тіпті адамдарға белгісіз, сондықтан осы симптомдар алдымен қауіп тудырмайды да, адам жалпы хал-жағдайы шаршаудан, күйзелуден немесе басқа себептерден деп ойлайды. Өкінішке орай, симптомдар ауыр ем қажет болған жағдайда ғана айқын болады.

Жұқпа түрдегі аурулар. Гепатиттер

Осы аурулар қабыну үдерісі түрінде болып, қоздырушы түріне қарай әр түрлі пайда болады. А гепатиті өте кең таралған, оның симптомдары тұмау симптомдарына ұқсайды: жоғары дене қызуы, нашар жалпы хал-жағдай, ұйқышылдық. Тек сары ауру бауыр проблемасын айқын куәландырады. В мен С гепатитіне алып келетін қоздырушылар ең жағымсыз және адам өміріне қауіпті болып табылады, олар цирроз немесе қатерлі ісікпен аяқталуы мүмкін.⁵

Май алмасудың бұзылуы

Дәл бауырда май алмасуы болады, сондықтан осы орган мен оның жасушалары зат алмасумен байланысты мәселелерді жіті сезінеді. Ол майлы гепатозға алып келуі мүмкін. Майлы гепатоздың себебі қант диабеті де, сонымен қатар спиртті ішімдікті қабылдау да болуы мүмкін.

Жасушада май жиналған кезде ауру дами бастайды. Бұл олардың жұмысына кедергі жасайды, олар уыттарды залалсыздандыра алмайды да, бос радикалдардың жиналуы болады. Жасушалар өле бастап, бауыр өзінің негізгі қызметін жасауды тоқтатады.

Майлы гепатоз шағын қолайсыздықты туғызады, бірақ айқын симптомдар жоқ. Жүрек айну, іштің кебуі, ас қорытудың бұзылуы, дәреттің қиындығы, жоғарғы дене қызуы байқалуы мүмкін. Бауырға сары ауру мен күйік дәмі айқынырақ көрсетілуі мүмкін.

Уытты зақымданулар

Бауыр қанды уыттардан тазартатындықтан, ағза саулығы үшін өте маңызды. Дегенмен, ағзаға бауыр жасушалары көтере алмайтын фенолдар, ацетальдегид, ауыр металдар тұздары кіре алуы мүмкін. Бауырдың уытты зақымдануы ерекше белгілерсіз, өзінің жіті түрінде де, өтуі мүмкін.

Уыттардың зиянды әсерінің нәтижесінде алмасу үдерісінің бұзылуы мен май тіндерінің жиналуы болады. Содан кейін некроз, қабыну, цирроз дамуы мүмкін. Уыттылық әсерінен азап шегетін емделушілер, без мөлшері артатын болғандықтан, оң қабырға астында, немесе іштің ауыруына шығымдануы мүмкін. Уланудың жалпы белгілері байқалуы мүмкін: жүрек айну, мұрыннан қан кету, әлсіздік, құсу, жоғары дене қызуы.

Ісіктер

Бауыр ісіктерін қатерлі және қатерсіз деп бөлуге болады. Қатерсіз ісіктер айтарлықтай жиі кездеседі (липомалар, фибромалар,ісіктер).Көп жағдайда симптомдарсыз өтеді. Тек ісіктің ұлғаю жағдайында, бездің де өлшемі артуы мүмкін, бұл іштің оң жақ бөлігінде ауру ретінде байқалады. Бауырдың ісікті ауруларының көбісі метастаздар басқа органдардан безге енуімен байланысты. Қатерлі ісіктердің әлсіздік пен салмақтың азаюынан бастап, ауру сезіміне дейін айқын симптомдары бар. Сары аурудың да пайда болуы сирек емес.⁵

Бауыр ауруларының белгілері

Айтып өткендей, бауыр ауруының алғашқы белгілері патология түріне байланысты ерекшеленуі мүмкін, алайда барлық ауруларға бірдей белгілері бар.

Астеникалық сипаттағы белгілер

Астеникалық сипаттағы симптомдар денсаулықпен байланысты көптеген мәселелер кезінде пайда болуы мүмкін, соның ішінде бауыр аурулары кезінде. Оларға шаршау сезімі, тез зейіннің жоғалуы, энергия деңгейінің төмендеуі, еңбекке жарамдылықтың төмендеуі жатады.

Без аймағындағы ауыру сезімі

Ауыру тек сирек жағдайларда пайда болады және барлық ауруларда емес. Көбінесе,капсуланы жанап кететін қабыну процесі кезінде пайда болады. Дәл сол жерде ауыру сезгіш рецепторлары орналасады. Ауырудың сипаты сыздап ауыру болуы мүмкін немесе орган өлшемі ұлғайған кезде жарып ауыру сезімі пайда болуы мүмкін. Кейбір гепатит түрлеріне, ерте сатыдағы цирроз бен өскінге тән. Бауыр ішілік өт жолдарының зақымы кезінде ауыру сезімі жоғары болады.

Диспепсия

Бұл жиі қыжылмен, жүрек айнумен, ащы дәммен, тәбеттің төмендеуі мен құсумен байқалатын асқазан-ішек жолының бұзылған жұмысы.

Сары ауру

Тері, көз бен ауыздың шырышты қабығы сары реңкті болатын жағдай. Осы бауыр ауруының білінуі тікелей билирубин алмасуының бұзылуымен байланысты. Бауыр жасушасының зақымдануы кезінде пайда болатын сары аурудың аты паренхиматозды. Көбінесе гепатит кезінде пайда болады. Сары аурудың осы түрінің себебі – тікелей билирубиннің жанамаға ауысу үдерісінде жаңылуы. Нәжіс бұл кезде ашық реңкті болады. Қанның биохимиялық талдауы жалпы және тікелей билирубиннің артуын көрсетеді. Гемолитиздік сары ауру кезінде қандағы билирубин деңгейі артады.⁴

Басқа симптомдар

Безге қатысты мәселелер кезіндегі көптеген белгілер жалпы болып табылады, сондықтан бауыр аурулары кезінде қандай симптомдар анық көрінген болып табылатынын білу маңызды. Мысалға, ұйқының қашуы, кышыну,жады мәселесі секілді бауыр ауруларының симптомдары да пайда болуы мүмкін. Осы белгілер бауырдың уытты заттарды залалсыздандыруын жоғалтуымен байланысты. Нашар ұйығыштық салдарынан тамырлы жұлдызшалар пайда болуы мүмкін. Одан басқа, алақанның қызаруы, қабақ пен тілде майлы түйіртпек пен қызыл күрең реңкті симптомдар пайда болуы мүмкін.⁶

Негізгі синдромдар

Бауыр ауруларын сипаттай отырып, олардың негізгі симптомдарын жиі топқа (синдром) бірлестіреді. Осылайша бауыр ауруларының толық суретін құрау оңай болады.

Бауыр-жасуша жеткіліксіздігі синдромы

Дистрофия мен бездің қызмет атқаруы толық бұзылуымен ерекшеленеді. Өзіне тән синдромдары: жоғары дене қызуы, дене массасының жоғалуы, сары ауру, қызарған алақандар, тамырлармен мәселелер, шаштың шамадан тыс өсуі, әйелдерде етеккір циклінің бұзылуы. Ер кісілер симптомдары сондай болып келеді, бірақ ерекшелік ретінде құмартудың бұзылуы болуы мүмкін. Қан талдауы жоғары билирубин мен төмен ақуыз, сонымен қатар ұйығыштық факторларының төмендеуін көрсетеді.

Холестаз синдромы

Синдром жасыл реңкті болатын, сару ауру ретінде білінеді. Бауыр ішілік немесе бауырдан тыс өт жолдарында өттің іркілу нәтижесі болып табылады. Сонымен қатар тері қышынуы, қабақтағы сары шытыра, зәрдің күңгірт түсі, ашық түсті нәжіс, тері пигменттенуінің артуы пайда болады. Қан талдауында сілтілі фосфатазалар, гаммаглутаминтранспептидазалар, холестерин мен жанама билирубиннің артуы байқалады. Зәрде өт пигменттерінің саны артады.

Портальды гипертензия синдромы

Цирроз, ісіктер, қақпалы көктамырдағы қан айналымының бұзылуы нәтижесі ретінде, сонымен қатар бауырдың уыттармен зақымдануы, созылмалы гепатит пен паразиттер әрекеті салдары ретінде пайда болады. Портальды гипертензияның 4 сатысы бөлінеді. Біріншісі тәбеттің бұзылуымен, ас қорыту проблемасымен, тұрақсыз нәжіспен, іш пен оң қабырға асты тұсындағы ауырумен ерекшеленеді. Екінші сатысы (бірқалыпты) көкбауырдың ұлғаюы мен өңеш тамырларының кеңеюіне алып келеді. Үшінші (білінетін) сатысы құрсақ қуысында сұйықтықтың жиналуымен, тері бетінің көгеруімен, ісіктермен, сонымен қатар ішек, асқазан мен бүйрек жұмысының бұзылуымен күшейеді.

Мезенхимальді-қабыну синдромы

Мезенхимальді-қабыну синдромы бауыр қабынуы сатысын анықтауға мүмкіндік береді. Клиникалық синдром буын ауыруларымен, дене қызуының жоғарылауымен, лимфатүйіннің ұлғаюы мен ауыршаңдығымен, тері тамарларының бұзылуымен, көкбауырдың ұлғаюымен білінеді. Талдау қандағы жалпы ақуыздың төмендеуін, сарысу гаммаглобулинінің артуын көрсетеді, қанда ДНҚ мен иммуноглобулин фракциясына өзіндік антиденелердің ара қатынасы артады.

Цитолитикалық синдром

Ол гепатоциттердің, сонымен қатар бауыр жасушасының жарғақшасының зақымдануынан пайда болады. Жасушалар түрлі заттардың енуіне осал бола бастайды, бұл некрозға алып келуі мүмкін. Цитолизге вирусты және уытты мінездің зақымдануы, сонымен қатар қоректік заттардың жеткіліксіздігі алып келеді. Цитолитикалық синдром сондай ақ гепатит, қатерлі ісік пен цирроз кезінде жиі кездеседі. Қан талдауында қан трансаминазаларының, тікелей билирубин мен бездің артуы байқалады.⁴

Алдын алу

Өкінішке орай, бауыр жұмысына жағымсыз ықпал ететін барлық жойқын әсерлерден сақтап қалу мүмкін емес. Бауыр патологиясын әлеуметтік мәселеге жатқызуға болады. Көптеген аурулардың пайда болу себептерінің ішінде, әсер ету қиын себептер бар. Бірақ әрекетсіз болып қалмау қажет, өйткені без проблемасының пайда болу тәуекелін минималдауға көмектесетін барынша максимумды жасауға болады. Денсаулыққа зиянды өндіріс қалдықтарының ағын суларға түсуін қадағалау, вирусты гепатиті бар емделушілерді оңашалау, созылмалы бауыр аурулары бар емделушілер халін және т.б. қадағалау қажеттілігі сияқты көптеген мәселелер мемлекетке байланысты. Ал адам спиртті ішімдікті қабылдауды, денеге түсетін ауырлық саны мен тамақтану рационын қадағалай алады.

Бауыр аурулары кезінде тамақтану

Бауыр ауруын емдеу, аурудың түріне қарамай, кез келген ем үдерісі кезінде міндетті болатын диеталық тамақтанусыз мүмкін емес. Ем тиімділігі дәл осыған жиі тәуелді болады. Осыны аурудан тез сауығып кеткісі келген әр адам есінде сақтағаны жөн. Бауырдың өзінің негізгі қызметін орындауға көмектесу үшін салауатты өмір салтына қатысты дәрігердің кеңестерін анық ұстану маңызды. Тамаққа қолданатын өнімдер тек дұрыс таңдалып қана қоймай, сонымен қатар дұрыс дайындалуы тиіс. Буда дайындауға, қыздырып пісіру немесе бұқтыруға артықшылық беріп, қуырылған тамақтан бас тартқан жөн. Тамақты жиі, бірақ аз мөлшерде қабылдаған дұрыс. Жылы тамақты қабылдаған дұрыс. Тұздан бас тартпаған жөн – ол ағзаға қажет.

Рационнан нені алып тастаған дұрыс:

1. Бауыр жұмысына ауыр тиетін алкоголь
2. Майлы етті сорпалар
3. Қою шай, кофе
4. Арпа жармасынан және жүгеріден пісірілген ботқа
5. Дәмдеуіштер, тұздықтар, кетчуптер мен табиғи емес тұздықтар
6. Түгелге жуық балғын жемістер (сонымен қатар құрма мен інжір)
7. Шоколад, какао, майлы кремдер
8. Ас қатығы, майонез, қыша
9. Уылдырық пен суши³

Бауыр аурулары кезіндегі жалпы кеңестер

Бауыр ауруларымен азап шегетін емделушіге гепатопротекторларды қабылдаған дұрыс. Сонымен қатар зиянды әдеттерден бас тартып, өмір сүру салтын толық өзгертіп, тамақтану рационын қайта қараған дұрыс. Майлы, ыстық, қуырылған және ащы тамақты қабылдауды шектеу қажет. Ыстық күннің астында ұзақ уақыт бойы тұру мен кез келген түрдегі күнге күюге кеңес берілмейді. Науқас қабылдайтын тамақ жаңа піскен болу қажет. Буда піскен майлы емес азық-түлікті таңдау қажет. Пияз бен сарымсақ та қарсы көрсетілген. Ашытқан сүт өнімдерін де шектеуге кеңес беріледі. Көкөністерді термиялық өңдеусіз шикі түрінде қабылдаған дұрыс. Осы қарапайым ережелерді сақтай отырып, тек емдеу процесін жылдамдатып қана қоймай, сонымен қатар ауру тәуекелін минималдауға болады. ⁶

В современном мире болезни печени среди населения разного возраста встречаются все чаще. К сожалению, они таят в себе дополнительную опасность, т.к. на ранней стадии болезни могут протекать практически без симптомов. Зачастую пациент решает обратиться к врачу и провести обследование уже на более поздних стадиях развития недуга. На этом этапе обычно требуется долгое и дорогостоящее лечение. Следовательно, профилактика и своевременный осмотр необходимы для здоровья печени. ¹

Печень. Где она находится

На печень возложена важная работа, и как и все важные для жизнедеятельности органы, она расположена в центральной зоне тела. Она довольна большая по объему и занимает практически всю верхнюю часть правого брюшного отдела. Печень находится под надежной защитой диафрагмы, располагаясь непосредственно под ее куполом. Нижняя часть органа находится под ребрами. Небольшая часть печени расположена в левой части организма, возле селезенки и поджелудочной железы. Чаще всего печень начинает болеть при поздних стадиях заболевания, при этом боль чувствуется в районе правого подреберья. Но может и отдавать на ткани и соседние органы. Именно поэтому боль в печени можно легко спутать с другими заболеваниями. ²

Основные функции печени

Печень – не только самый крупный орган в организме человека, но и выполняет наибольшее количество функций. К таковым относится:

1. Избавление организма от токсических веществ – обезвреживание токсических соединений, поступающих из окружающей среды через алкоголь, медикаменты, прямые токсины и т.д.;
2. Утилизация продуктов обмена веществ – в процессе жизнедеятельности образуется множество токсических продуктов распада (ацетон, фенол, кетоновые соединения);
3. Регуляция липидного обмена (метаболизм жирных кислот, холестерина, липоротеинов и т.д.);
4. Прямое участие в синтезе множества половых и надпочечниковых гормонов;
5. Регуляция витаминов и минералов, поступающих в организм;
6. Кроветворение;
7. Синтез ферментов и желчи.

В зависимости от степени поражения печени, может быть нарушена как одна из функций, так и практически все из них. ³

Причины заболеваний печени

Данный орган обладает огромной способностью к восстановлению. Тем не менее, наиболее частыми причинами проблем с печенью являются:

1. Генетическая предрасположенность, пороки развития. Чаще всего связаны с гипоплазией печени и различного вида атрезией печеночных сосудов и протоков;
2. Действие вируса. К ним относятся вирусы гепатиты А, В, С, Д, Е и иных типов. Вызывают острые воспалительные процессы. Одним из самых опасных вирусов является вирус гепатита В, тогда как гепатит С чаще определяется уже на стадии цирроза;
3. Влияние медикаментов. Далеко не все медицинские препараты имеют разрушительное воздействие на печень. Наиболее токсические из них – антибиотики, гормоны и химиотерапевтические медикаменты;
4. Употребление алкоголя. Чрезмерное употребление спиртных напитков приводит к уничтожению клеток печени, что постепенно приводит к циррозу. Установленная норма употребления этанола для печени – 40% в сутки;
5. Влияние токсинов. Длительное воздействие токсических веществ, в больших количествах поступающих в организм из окружающей среды (тяжелые металлы, химические соединения, пары). Последствия могут быть разнообразными, начиная от небольшого увеличения органа в объеме и заканчивая гепато-целлюлярной недостаточностью;
6. Инфекции и паразиты. Многие виды паразитов и инфекционных агентов становятся основной причиной появления изменений патологического характера, а также могут вызвать хронические процессы в печени. В основном к ним относят аскариды, эхинококк, альвеококк и т.д;
7. Заболевания органов брюшной полости, в результате которых происходят процессы нагноения. Они могут спровоцировать распространения нагноения в систему воротной вены;
8. Механические травмы. Последствия травм живота или печени дают о себе знать не только в ближайшие часы после воздействия. Не редки случаи нахождения кист или скоплений жидкости в паренхиме печени спустя некоторое время после получения травмы;
9. Неправильное питание. Отсутствие сбалансированного питания, а также злоупотребление жареным, острым, жирным и копченостями в течение длительного времени, имеет серьезное влияние на здоровье печени. Чаще всего такой образ жизни ведет к нарушенному оттоку желчи, её застою и образованию камней.

Помимо заболеваний, вызванных вышеперечисленными причинами, встречаются также аутоиммунные заболевания, большую роль играет наличие в гельминтов в организме и т.д. Однако основное количество заболеваний имеет связь именно с данными факторами. Они воздействует на печень и на организм в целом, приводя к различным нарушениям функций жизненно важного органа. ⁴

Перечень заболеваний печени

Заболевания печени могут быть разной природы, но основное внимание важно обратить на признаки каждого вида заболевания. Многие названия болезней печени даже незнакомы людям, поэтому данные симптомы сначала не вызывают опасений и человек может думать, что общее самочувствие ухудшилось из-за усталости, стрессов или по ряду других причин. К сожалению, симптомы становятся выраженными только тогда, когда потребуется более серьезное лечение.

Заболевания инфекционного характера. Гепатиты

Данные заболевания носят характер воспалительного процесса и проявляются по-разному, в зависимости от вида возбудителя. Очень распространен гепатит А, симптомы которого напоминают симптомы гриппа: повышенная температура тела, плохое общее самочувствие, сонливость. Лишь желтуха ярко свидетельствует о проблемах с печенью. Возбудители, приводящие к гепатиту В и С являются более неприятными и опасными для человека, они могут закончиться циррозом или раком. ⁵

Нарушения жирового обмена

Именно в печени происходит жировой обмен, поэтому этот орган и его клетки остро реагируют на проблемы с метаболизмом. Он может привести к жировому гепатозу. Причиной жирового гепатоза могут быть и сахарный диабет, а также злоупотребление спиртными напитками.

Болезнь начинает развиваться, когда жир накапливается в клетках. Это мешает их работе, они не могут обезвреживать токсины и происходит накопление свободных радикалов. Клетки могут начать отмирать и печень перестает выполнять свои основных функции.

Жировой гепатоз может вызывать небольшой дискомфорт, но явные симптомы отсутствуют. Могут наблюдаться тошнота, вздутие, нарушение пищеварения, проблемы со стулом, повышенная температура тела. На печень более явно могут указать желтуха и чувство горечи во рту.

Токсические повреждения

Печень очень важна для здоровья организма, т.к. она очищает кровь от токсинов. Тем не менее, в организм могут проникать фенолы, ацетальдегид, соли тяжелых металлов, с которыми клеткам печени справиться не просто. Токсическое повреждение печени может протекать без особых признаков, даже в своей острой форме.

В результате пагубного воздействия токсинов происходит нарушение обменных процессов и накопление жировой ткани. Затем могут развиться некроз, воспаление, цирроз. Пациенты, которые страдают от воздействия токсинов, могут жаловаться на боли в правом подреберье, либо в животе, т.к. железа увеличивается в размерах. Могут наблюдаться общие признаки интоксикации: тошнота, носовое кровотечение, слабость, рвота, повышенная температура.

Опухоли

Опухоли печени можно поделить на доброкачественные и злокачественные. Доброкачественные встречаются достаточно часто (липомы, фибромы, кисты). Часто протекают без симптомов. Только в случае увеличения опухоли, железа также может увеличиться в размере, что проявится в виде боли в правой части живота. Большая часть раковых заболеваний печени связаны с тем, что метастазы из других органов проникают в железу. Злокачественные опухоли имеют более выразительные симптомы, начиная от слабости, и снижения веса и заканчивая болезненными ощущениями. Нередко также возникает желтуха. ⁵

Признаки заболеваний печени

Как можно было заметить, первые признаки болезни печени могут отличаться в зависимости от характера патологии, однако существуют признаки, характерные для всех заболеваний.

Признаки астенического характера

Симптомы астенического характера могут проявляться при многих проблемах со здоровьем, в том числе и при заболеваниях печени. К ним относится чувство усталости, быстрая потеря внимания, снижение уровня энергии, пониженная трудоспособность.

Болезненные ощущения в области железы

Боль проявляется только в редких случаях и не при всех болезнях. Чаще всего возникает при воспалительном процессе, который задевает капсулу. Именно там находятся болевые рецепторы. Боль может быть ноющего характера, либо может возникать чувство распирания, когда орган увеличивается в размерах. Характерна для некоторых видов гепатита, цирроза на ранних стадиях и новообразований. При повреждениях внутрипеченочных желчных протоков болевые ощущения наиболее сильные.

Диспепсия

Это нарушенная работа желудочно-кишечного тракта, которая проявляется частой изжогой, тошнотой, привкусом горечи, снижением аппетита и рвотой.

Желтуха

Состояние, при котором кожа, слизистая оболочка глаз и языка приобретают желтоватый оттенок. Данное проявление болезни печени напрямую связано с нарушением обмена билирубина. Желтуха, возникающая при повреждениях печеночных клеток, носит название паренхиматозной. Возникает чаще всего при гепатитах. Кал при этом может приобрести светлый оттенок. Биохимический анализ крови продемонстрирует повышение билирубина.⁴

Прочие симптомы

Многие признаки при проблемах с железой являются общими, поэтому важно знать, какие симптомы при болезни печени являются наиболее ярко-выраженными. Например, могут также возникать такие симптомы заболевания печени, как потеря сна, зуд, проблемы с памятью. Данные признаки связаны с потерей печени обезвреживать токсические вещества. Могут появиться сосудистые звездочки вследствие плохой свертываемости. Кроме того, могут проявиться симптомы в виде покраснения ладоней, жировых бляшек на веках и языка малинового оттенка.⁶

Основные синдромы

Описывая болезни печени, часто их основные симптомы объединяют в группы (синдромы). Таким образом легче сложить полную картину заболеваний печени.

Синдром печеночно-клеточной недостаточности

Отличается дистрофией и полным нарушением функционирования железы. Характерные синдромы: повышенная температура , потеря массы тела, желтуха, красные ладони, проблемы с сосудами, чрезмерный рост волос, нарушение цикла менструации у женщин. Симптомы у мужчин встречаются такие же, но особенностью может стать расстройство либидо. Анализ крови показывает повышенный билирубин и сниженный белок, также снижение факторов свертываемости.

Синдром холестаза

Синдром проявляется желтухой, которая носит зеленоватый оттенок. Является результатом застоя желчи во внутрипеченочных или внепеченочных желчных ходах. Также проявляется кожный зуд, желтые бляшки на веках, темный цвет мочи, более светлый кал, повышенная пигментация кожи. В анализе крови наблюдается увеличение щелочной фосфатазы, гаммаглутаминтранспептидазы, холестерина и непрямого билирубина. В моче увеличивается число желчных пигментов.

Синдром портальной гипертензии

Проявляется как результат цирроза, опухолей, нарушенного кровотока в воротной вене, а также вследствие поражения печени токсинами, хронических гепатитов и действия паразитов. Выделяют 4 стадии портальной гипертензии. Первая отличается нарушениями аппетита, проблемами с пищеварением, непостоянным стулом, болями живота и в области правого подреберья. Вторая стадия (умеренная) ведет к увеличению селезенки и расширению вен пищевода. Третья (выраженная) стадия усугубляется накоплением жидкости в брюшной полости, синяками на поверхности кожи, отеками, а также нарушениями в работе кишечника, желудка и почек.

Мезенхимально-воспалительный синдром

Мезенхимально-воспалительный синдром позволяет определить степень воспаления печени. Клинически синдром проявляется болями в суставах, повышением температуры, увеличением и болезненностью лимфоузлов, нарушением сосудов кожи, увеличением селезенки. Анализ показывает снижение общего белка крови, увеличение гаммаглобулина сыворотки, в крови увеличивается соотношение специфических антител к ДНК и фракции иммуноглобулинов.

Цитолитический синдром

Он возникает из-за повреждения гепатоцитов, а также мембран клеток печени. Клетки становятся уязвимыми к проникновению различных веществ, что может привести к некроз. К цитолизу приводят повреждения вирусного и токсического поведения, а также нехватка питательных веществ. Цитолический синдром часто присутствует при гепатитах, опухолях циррозе. При анализе крови наблюдаются: повышение трансаминаз крови, прямого билирубина и железа.⁴

Профилактика

К сожалению, невозможно уберечься от всех губительных влияний, которые могут негативно сказаться на работе печени. Патологии печени можно отнести к социальным проблем. Среди причин возникновения многих заболеваний есть такие, на которые трудно повлиять. Но нельзя оставаться бездейственным, т.к можно сделать максимум, который поможет минимизировать риск возникновения проблем с железой. Многое также зависит от государства, которое должно следить за попаданием отходов с вредных производств в сточные воды, изолировать пациентов с вирусными гепатитами, следить за состоянием пациентов с хроническими заболеваниями печени и т.д. Человек же может контролировать употребление спиртных напитков, количество физической нагрузки и рацион питания.

Питание при заболевании печени

Лечение болезни печени невозможно без диетического питания, которое является обязательным при любом лечебном процессе, вне зависимости от вида заболевания. Часто именно от него зависит эффективность лечения. Об этом важно помнить каждому, кто хочет излечиться от болезни как можно скорее. Важно четко придерживаться рекомендаций врача касательно здорового образа жизни, чтобы помочь печени выполнять свои основные функции. Продукты, употребляемые в пищу, должны быть не только правильно подобранными, но и правильно приготовленными. Следует отдавать предпочтение готовке на пару, запеканию или тушению, при этом избегая жареной пищи. Лучше употреблять пищу чаще, но меньшими порциями. Лучше употреблять пищу теплой. Не следует отказываться от соли – она необходима организму.

Что исключить из рациона:

1. Алкоголь, который угнетающе влияет на работу печени
2. Жирные мясные бульоны
3. Крепкий чай, кофе
4. Перловую и кукурузную каши
5. Заправки, подливы, кетчупы и ненатуральные соусы
6. Практически все свежие фрукты (а также финики и инжир)
7. Шоколад, какао, жирные крема
8. Приправы, майонез, горчицу
9. Икру и суши³

Общие советы при заболеваниях печени

Пациенту, который страдает заболеванием печени, следует принимать гепатопротекторы. Также необходимо полностью изменить образ жизни, отказавшись от вредных привычек и пересмотрев рацион питания. Следует ограничить прием жирной, горячей, жареной и острой пищи. Не рекомендуется длительное пребывание под палящим солнцем и загар в любом виде. Еда, употребляемая больным, должна быть свежей. Следует выбирать нежирные продукты, приготовленные на пару. Лук и чеснок также противопоказаны. Ограничить рекомендуется и употребление кисломолочных продуктов. Овощи лучше употреблять в сыром виде, без термической обработки. Соблюдая эти простые правила, можно не только ускорить процесс лечения, но и минимизировать риск заболевания.⁶